Powiat Tczewski jest lokalną wspólnotą samorządową obejmującą mieszkańców powiatu i terytorium powiatu jako jednostki zasadniczego podziału terytorialnego, w skład której wchodzą następujące gminy:
1) Miasto Tczew,
2) Gmina Tczew,
3) Gmina Subkowy,
4) Gmina Pelplin,
5) Gmina Gniew,
6) Gmina Morzeszczyn,
Powiat Tczewski ma osobowość prawną. Przypisane ustawami zadania powiat wykonuje w imieniu własnym i na własną odpowiedzialność. Zadania Powiatu wykonywane są przy pomocy Starostwa Powiatowego w Tczewie i powiatowych jednostek organizacyjnych. Podstawowym aktem prawnym określającym kompetencje i zasady działania Powiatu jako jednostki samorządu terytorialnego jest ustawa z dnia 5 czerwca 1998 r. o samorządzie powiatowym (DZ. U. Z 2001 r. Nr 142, poz. 1592 ze zm.)
Organami Powiatu są Rada i Zarząd. Rada Powiatu jest organem stanowiącym i kontrolnym powiatu z zastrzeżeniem przepisów o referendum Powiatu. Do wyłącznej właściwości Rady Powiatu należy:
- stanowienie aktów prawa miejscowego, w tym statutu powiatu,
- wybór i odwołanie zarządu oraz ustalenie wynagrodzenia jego przewodniczącego,
- stanowienie o kierunkach działania zarządu powiatu oraz rozpatrywanie sprawozdań z działalności zarządu w tym działalności finansowej,
- uchwalenie budżetu powiatu,
- rozpatrywanie sprawozdania z wykonania budżetu oraz podejmowanie uchwały w sprawie udzielenia lub nieudzielenia absolutorium dla zarządu z tego tytułu,
- podejmowanie uchwał w sprawach wysokości podatków i opłat w granicach określonych ustawami,
- podejmowanie uchwał w sprawach majątkowych powiatu dotyczących:
• zasad nabycia, zbycia i obciążenia nieruchomości oraz ich wydzierżawiania lub wynajmowania na okres dłuższy niż trzy lata, o ile ustawy szczególne nie stanowią inaczej,
• emitowania obligacji oraz określania zasad ich zbywania, nabywania i wykupu,
• zaciągania długoterminowych pożyczek i kredytów,
• ustalania maksymalnej wysokości pożyczek i kredytów krótkoterminowych zaciąganych przez zarząd oraz maksymalnej wysokości pożyczek i poręczeń udzielanych przez zarząd w roku budżetowym,
• zobowiązań w zakresie podejmowania inwestycji i remontów o wartości przekraczającej granicę ustaloną corocznie przez radę,
• tworzenia i przystępowania do związków, stowarzyszeń, fundacji i spółdzielni oraz ich rozwiązywania lub występowania z nich,
• tworzenia i przystępowania do spółek, ich rozwiązywania i występowania z nich oraz określania zasad wnoszenia wkładów oraz obejmowania, nabywania i zbywania udziałów akcji,
• współdziałania z innymi powiatami i z gminami, jeżeli związane jest to z koniecznością wydzielania majątku,
• tworzenia, przekształcenia i likwidacji jednostek organizacyjnych oraz wyposażenia ich w majątek,
- podejmowanie uchwał w sprawie przyjęcia zadań z zakresu administracji rządowej oraz w sprawie powierzenia prowadzenia zadań publicznych, o których mowa w Art. 5 Ustawy o Samorządzie Powiatowym z dnia 6 czerwca 1998 r.
- określenie wysokości sumy, do której zarząd może samodzielnie zaciągać zobowiązania,
- podejmowanie uchwał w sprawach współpracy ze społecznościami lokalnymi innych państw oraz przystępowania do międzynarodowych zrzeszeń społeczności lokalnych,
- uchwalenie powiatowego programu zapobiegania przestępczości oraz ochrony bezpieczeństwa obywateli i porządku publicznego,
- uchwalenie powiatowego programu przeciwdziałania bezrobociu oraz aktywizacji lokalnego rynku pracy,
- dokonywanie oceny stanu bezpieczeństwa przeciwpożarowego i zabezpieczenia przeciwpowodziowego powiatu,
- podejmowanie uchwał w sprawie herbu i flagi powiatu,
- podejmowanie uchwał w sprawie zasad udzielania stypendiów dla uczniów i studentów,
- podejmowanie uchwał w innych sprawach zastrzeżonych ustawami do kompetencji rady powiatu.
Rada Powiatu Tczewskiego składa się z 23 radnych.
Zarząd Powiatu jest organem wykonawczym Powiatu.
Do zadań zarządu należy w szczególności:
- przygotowywanie projektów uchwał rady,
- wykonywanie uchwał rady,
- gospodarowanie mieniem powiatu,
- wykonywanie budżetu powiatu,
- zatrudnianie i zwalnianie kierowników jednostek organizacyjnych powiatu.